Częstochowa przemysłowa. Miasto, które kiedyś było jedną z potęg włókienniczych
Kiedyś Częstochowa była znaczącym ośrodkiem przemysłu ciężkiego, włókienniczego i dziewiarskiego. Po okresie świetności przemysłowej, teren miasta wypełniły budynki dawnych potężnych fabryk. Niektóre z tych budynków popadły w ruinę, inne przeszły przekształcenia, a jeszcze inne zostały sprzedane i zburzone. Przykładem takiej przemiany jest Galeria Jurajska, która stoi obecnie na miejscu dawnej częstochowskiej papierni. Jak wyglądała przeszłość fabryk w Częstochowie?
Wzrost przemysłu w Częstochowie miał miejsce w okresie przejścia z XIX na XX wiek. Wtedy już dominował system fabryczny napędzany maszynami parowymi w przemyśle Królestwa Polskiego. Późne pojawienie się przemysłu w Częstochowie miało wpływ na jego charakterystykę i rozwój. Duże i wielkie przedsiębiorstwa przemysłowe, zwłaszcza w przemyśle włókienniczym, w miarę powstawania, były typowe dla tego regionu. Zakłady produkcyjne w Częstochowie były unikatowe pod względem branżowym, nieznanym w innych miejscach.
W okresie 1882–1913 liczba zakładów przemysłowych w Częstochowie wzrosła z 17 do 94, a liczba pracowników z około 700 do 19 218 – wzrost odpowiednio ponad pięciokrotny i ponad 27-krotny.
W tym kontekście, według Franciszka Sobalskiego, przeważała koncentracja produkcji przemysłowej w Częstochowie. Istniało tu 6 wielkich przedsiębiorstw, w których zatrudnienie przekraczało 1 tysiąc pracowników, i 14 przedsiębiorstw, zatrudniających od 100 do 500 pracowników. Były to: Towarzystwo Przędzalnicze „La Czenstochovienne” (Zakład Jutowy – 1524 robotników i Zakład Bawełniany – 3868 robotników, razem 5392 robotników), Częstochowskie Zakłady Wyrobów Włókienniczych „Stradom” (dawniej B-cia Goldstein, Oderfeld i Oppenheim – 2356 robotników), Przędzalnia i Tkalnia Juty „Warta” (1459 robotników), Towarzystwo Akcyjne Przemysłu Włóknistego (dawniej Peltzer i Synowie – 1870), Przędzalnia Wełny „Motte, Meillassoux et Caulliez” (1853), Huta „Częstochowa” (1841), Farbiarnia Przędzy Bawełnianej W. Brass i Synowie (148), Tow. Akc. Fabryki Kapeluszy (257), Odlewnia i Emaliernia Besser i Sp. (113), Odlewnia i Emaliernia „Wulkan” (441), Fabryka Igieł i Sztalug Parasolowych M. Henig i Sp. (148), Fabryka Zapałek Gehlig i Huch (później Tow. Akc. „W.A. Łapszyn” – 257), Fabryka Papieru A. Ginsberg i Kohn (217), Tow. Akc. Częstochowskiej Fabryki Papierów Kolorowych i Tapet (213), Drukarnia W. Kohn i Oderfeld (143), Tow. Akc. Częstochowskiej Fabryki Guzików (dawniej J. i S. Grosman – 255), Fabryka Wyrobów Celuloidowych S. Weinberg (256), Fabryka Harmonijek Ustnych i Zabawek A. Hamburger i Sp. (120) i Browar K. Szwede (109).